HẬU QUẢ CỦA THIẾU CANXI

 I. THIẾU CANXI LÀ GÌ?

1. Canxi là một khoáng chất quan trọng trong cơ thể, đặc biệt là đối với sức khỏe xương khớp. Cơ thể cần canxi để xây dựng xương và răng chắc khỏe. Ngoài ra, canxi cũng cần thiết cho sức khỏe của tim và hỗ trợ hoạt động của các cơ quan khác trong cơ thể.

Canxi là nguyên tố có số lượng lớn nhất trong cơ thể người, trong đó khoảng 99% tập trung ở xương và răng. Ngoài ra 1% canxi tập trung ở máu và các tế bào, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các chức năng bình thường của cơ thể. Thiếu canxi là một tình trạng nghiêm trọng, bởi vì nếu không có đủ lượng canxi và vitamin D, cơ thể sẽ lấy canxi từ xương để hỗ trợ các cơ quan trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến mất xương, khiến xương trở nên mềm, yếu, xốp và tăng nguy cơ loãng xương.

2. tác hại

Thiếu hụt canxi thường không dẫn đến các triệu chứng ngay lập tức, vì cơ thể duy trì nồng độ canxi bằng cách lấy canxi từ xương. Tuy nhiên thiếu canxi trong một thời gian dài có thể gây nhiều hậu quả khác nhau:

2.1. Đối với trẻ em

Ở trẻ nhỏ, canxi có nhiệm vụ hỗ trợ sự phát triển của xương và trí tuệ. Do đó, thiếu canxi ở trẻ nhỏ có thể dẫn đến nhiều rủi ro, chẳng hạn như:

Còi xương: Canxi là thành phần chính của xương. Trong giai đoạn phát triển, xương cần canxi để hình thành sụn và xương non. Do đó, thiếu canxi ở trẻ có thể gây ảnh hưởng đến khung xương của trẻ và dẫn đến bệnh còi xương.

Suy dinh dưỡng: Canxi có vai trò kết nói các enzyme để hỗ trợ một khả năng hấp thụ một số loại thực phẩm. Do đó, thiếu canxi khiến cơ thể trẻ không hấp thụ đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết và gây suy dinh dưỡng.

Biến dạng xương: Thiếu canxi khiến xương yếu, mềm, giòn và dễ bị biến dạng thông qua các hoạt động thông thường, chẳng hạn như đi bộ, chạy hoặc các hoạt động thể chất khác.

Rối loạn thần kinh: Canxi đóng vai trò quan trọng trong dẫn truyền thần kinh của cơ thể. Do đó, thiếu hụt canxi có thể gây ức chế sự hưng phấn hoặc căng thẳng quá mức ở trẻ; thiếu tập trung.

Co giật cơ: Canxi cần thiết cho sự co duỗi cơ và hỗ trợ sự trao đổi các ion qua màng tế bào. Do đó,  thiếu canxi có thể dẫn đến rối loạn trao đổi ion và dẫn đến co giật cơ.

Rối loạn giấc ngủ: Thiếu canxi làm xung thần kinh không ổn định và vỏ não luôn trong trạng thái hưng phấn. Điều này khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ, ngủ không ngon giấc, hay thức giấc và không khóc đêm.

Suy yếu hệ thống miễn dịch: Canxi là thành phần đầu tiên của hệ thống miễn dịch và hỗ trợ kích hoạt miễn dịch tiêu diệt vi khuẩn gây hại. Do đó, thiếu canxi có thể gây suy giảm chức năng của hệ thống miễn dịch, khiến trẻ dễ ốm theo mùa, chẳng hạn như cảm.

2.2. Đối với người lớn

Loãng xương: Thiếu canxi là nguyên nhân phổ biến nhất có thể gây loãng xương ở người lớn. Điều này cũng khiến xương giòn, xốp và dễ bị gãy hơn.

Hạ canxi máu: Thiếu canxi trong máu có thể gây ảnh hưởng đến chức năng thần kinh, phản xạ của cơ bắp và rối loạn nhịp tim. Các đặc trưng khi bị hạ canxi máu bao gồm hoa mắt, chóng mặt, đặc biệt là khi thay đổi tư thế.

Suy nhược thần kinh: Canxi đóng vai trò quan trọng trong các xung động thần kinh. Do đó, thiếu canxi có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động của dẫn truyền thần kinh và khiến người bệnh dễ bị căng thẳng, suy giảm trí nhớ hoặc dễ thay đổi tâm trạng.

Viêm loét đường tiêu hóa: Thiếu canxi có thể kích thích dạ dày tiết acid. Nồng độ acid cao có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày và viêm loét dạ dày tá tràng.

Bệnh tim: Canxi hỗ trợ hoạt động co bóp của tim. Do đó, khi nồng độ canxi không ổn định, hoạt động co bóp tim có thể bị ảnh hưởng, gây rối loạn nhịp tim và tăng nguy cơ dẫn đến một số bệnh lý về tim.

Ngoài ra, nếu không được điều trị phù hợp, tình trạng thiếu hụt canxi trong máu có thể gây tử vong.

II. NGUYÊN NHÂN THIẾU CANXI: 02 nguyên nhân

1. Suy dinh dưỡng: là tình trạng thiếu hụt các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển của cơ thể. Các loại vitamin và khoáng chất này cần thiết để ngăn ngừa bệnh tật và hỗ trợ sự phát triển của cơ thể.

2. Rối loạn hấp thụ canxi: là tình trạng ruột non không thể hấp thụ canxi trong các loại thực phẩm tiêu thụ. Tình trạng này thường có liên quan đến một số rối loạn ở ruột non, chẳng hạn như nhiễm trùng, viêm, chấn thương hoặc phẫu thuật.

3. Các nguyên nhân khác

Suy dinh dưỡng và kém hấp thụ là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu canxi. Điều này khiến cơ thể không hấp thụ đầy đủ các chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất cần thiết từ các loại thực phẩm tiêu thụ. Bên cạnh đó, đôi khi thiếu canxi có thể liên quan đến một số nguyên nhân khác, chẳng hạn như: Lượng vitamin D thấp có thể khiến việc hấp thụ canxi khó hơn; thường xuyên sử dụng một số loại thuốc, chẳng hạn phenytoin, phenobarbital, rifampin, corticosteroid và thuốc điều trị tình trạng tăng canxi máu; viêm tụy; ung thư ruột kết; Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột; Bệnh Crohn; Bệnh Celiac; Rối loạn chất điện giải trong cơ thể; Tăng phosphate máu; Sốc nhiễm trùng; Truyền một lượng máu lớn; Suy thận; sử dụng thuốc hóa trị liệu; Phẫu thuật loại bỏ các mô tuyến cận giáp hoặc phẫu thuật cắt bỏ một phần tuyến giáp…

III. ĐỐI TƯỢNG CÓ NHIỀU NGUY CƠ THIẾU CANXI

1. Người lớn tuổi: Người lớn tuổi có nguy cơ thiếu canxi khi cơ thể lão hóa.

2. Giới tính nữ: Phụ nữ cần một lượng canxi nhiều hơn nam giới, bắt đầu từ tuổi trung niên. Ngoài ra, bổ sung đầy đủ canxi đóng một vai trò đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh. Cụ thể, trong thời kỳ mãn kinh, sự suy giảm hormone estrogen có thể khiến xương của phụ nữ mỏng đi nhanh chóng hơn. Do đó, phụ nữ thường cần bổ sung nhiều canxi để giảm nguy cơ gãy xương, loãng xương và mất xương.

3. Người bị suy tuyến cận giáp, ung thư tuyến giáp: Suy tuyến cận giáp là một tình trạng hiếm gặp xảy ra khi các tuyến cận giáp ở cổ không sản xuất đủ hormone tuyến cận giáp. Tình trạng rối loạn hormone này có thể gây thiếu canxi ở một số người và dẫn đến hạ canxi máu. Tình trạng này cần được chẩn đoán và điều trị sớm để tránh các biến chứng liên quan. Các biến chứng do lượng canxi thấp có thể làm tăng nguy cơ uốn ván, dị dạng răng, rối loạn nhịp tim hoặc dị cảm (ngứa ran ở môi, lưỡi, các ngón tay và ngón chân). Bên cạnh đó, suy tuyến cận giáp là một tình trạng mãn tính, do đó người bệnh cần duy trì các phương pháp điều trị và thay đổi chế độ ăn uống trong suốt cuộc đời.

4. Một số nhóm người đặc biệt: Một số người có thể không có khả năng hấp thụ canxi và dẫn đến tình trạng thiếu canxi, chẳng hạn như:

Người có chế độ ăn thuần chay

Không thể tiêu hóa lactose (không dung nạp lactose)

Ăn hoặc uống protein có chứa natri, điều này có thể đào thải canxi nhiều hơn

Người bệnh sử dụng corticosteroid lâu dài

Bệnh đường ruột hoặc các bệnh lý ở hệ thống tiêu hóa

IV. DẤU HIỆU THIẾU CANXI

1. Loãng xương: Thiếu canxi là nguyên nhân phổ biến nhất có thể gây loãng xương. Xương là nguồn dự trữ canxi và cần một lượng canxi cao để duy trì sức khỏe. Do đó, khi nồng độ canxi tổng thể thấp, cơ thể sẽ rút canxi từ xương để bổ sung, điều này khiến xương trở nên giòn, dễ bị tổn thương và gãy. Nếu không được điều trị, thiếu canxi trong thời gian dài có thể gây loãng xương và giảm mật độ khoáng trong xương.

2. Các vấn đề về cơ

Người thiếu canxi có thể có thể gặp một số vấn đề về cơ bắp, chẳng hạn như:

Đau cơ, chuột rút hoặc cơ thắt cơ bắp

Đau ở đùi và cánh tay, đặc biệt là khi di chuyển

Tê, ngứa ran ở bàn tay, cánh tay, bàn chân, chân và xung quanh miệng

Nếu thiếu canxi nghiêm trọng, người bệnh có thể gặp một số dấu hiệu như:

Co giật

Rối loạn nhịp tim

Tử vong

3. Mệt mỏi: Hàm lượng canxi thấp có thể dẫn đến tình trạng cực kỳ mệt mỏi, bao gồm các triệu chứng như thiếu năng lượng và cảm giác uể oải. Ngoài ra, thiếu canxi cũng có thể gây mất ngủ. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy choáng váng, chóng mặt, thiếu tập trung, hay quên và lú lẫn.

4. Các triệu chứng ở móng và da

Sự thiếu hụt canxi kéo dài có thể dẫn đến một số ảnh hưởng đến mắt và da, chẳng hạn như:

Da khô

Móng tay khô, giòn và dễ gãy

Tóc khô

Rụng tóc thành từng mảng

Chàm hoặc viêm da dẫn đến các mảng da khô và ngứa

Bệnh vẩy nến

5. Triệu chứng tiền kinh nguyệt nghiêm trọng

Mức canxi trong máu thấp có thể dẫn đến các triệu chứng tiền kinh nguyệt nghiêm trọng ở nữ giới. Cụ thể các nhà nghiên cứu cho rằng lượng vitamin D và canxi thấp trong nửa sau của chu kỳ kinh nguyệt có thể góp phần gây đau bụng kinh và các triệu chứng tiền kinh nguyệt khác.

6. Vấn đề nha khoa

Khi thiếu canxi, cơ thể sẽ lấy canxi từ các nguồn khác, chẳng hạn như răng. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe răng miệng, chẳng hạn như:

Sâu răng

Răng giòn

Nướu răng bị kích thích

Chân răng yếu

Ngoài ra, thiếu canxi ở trẻ sơ sinh có thể làm giảm sự phát triển của răng khiến trẻ mọc răng chậm.

7. Lo lắng

Thiếu canxi có thể dẫn đến sự thay đổi tâm trạng, bao gồm trầm cảm và rối loạn lo âu, mặc dù điều này cần nghiên cứu thêm.

Tuy nhiên người bệnh nghi ngờ thiếu hụt canxi và có các triệu chứng trầm cảm nên tham khảo ý kiến của bác sĩ đề được điều trị phù hợp.

VI. ĐIỀU TRỊ VÀ PHÒNG NGỪA

Thiếu hụt canxi cần được điều trị phù hợp để tránh các rủi ro gây nghiêm trọng. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, người bệnh có thể tham khảo các biện pháp điều trị như:

1. Chế độ ăn uống giàu canxi

Cách an toàn và đơn giản nhất để điều trị hoặc ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt canxi là bổ sung thêm canxi vào chế độ ăn uống. Tuy nhiên các loại thực phẩm giàu canxi, chẳng hạn như sữa, có thể chứa nhiều chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa. Do đó người bệnh cần lựa chọn các loại thực phẩm ít chất béo hoặc không chứa chất béo để hạn chế nguy cơ phát triển bệnh tim và cholesterol cao.

Cụ thể một số loại thực phẩm giàu canxi chẳng hạn như: Cá mòi, Cá hồi, Các loại đậu, Bông cải xanh, Quả sung, Nước cam (bệnh nhân Hàn, Ung thư không nên dùng nhiều nước cam). 

Mặc dù việc tăng cường canxi rất tốt cho sức khỏe, tuy nhiên người bệnh nên cân nhắc không tiêu thụ quá nhiều. Theo khuyến cáo lượng canxi phù hợp như sau:

Nam giới và phụ nữ từ 51 tuổi trở lên: 2.000 mg mỗi ngày

Nam giới và phụ nữ từ 19 đến 50 tuổi: 2.500 mg mỗi ngày

2. Bổ sung Canxi Hữu cơ (dạng nước tốt hơn dạng viên). Nếu người bệnh không thể hấp thụ canxi từ thức ăn, bác sĩ có thể đề nghị bổ sung canxi từ viên uống hoặc đường tiêm.

3. Thay đổi lối sống

Bên cạnh việc bổ sung vitamin D và canxi, người bệnh cần thay đổi một số phong cách sống nhất định để tăng cường sức khỏe xương. Cụ thể, người bệnh nên: Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh; Thường xuyên tập thể dục và vận động cơ thể; Hạn chế sử dụng thuốc lá và uống rượu